1 Ekim’de 8.88 TL olan dolar kuru, 1 Kasım’da 9.55 TL’ye ulaştı. 1 milyon TL’lik konut için istenen 112 bin 612 dolar hesabına göre konuta 75 bin TL gelmesi gereken zam, fiyat etiketine 600 bin TL olarak yansıdı. Aradaki 525 bin TL ise 0 kilometre bir Avrupa marka otomobil ediyor. Öte yandan İstanbul’da yaşayan 1.1 ya da 2,5 milyon mültecinin sahip olduğu 100 ile 200 bin arasındaki konut satışa veya kiralık olarak piyasaya çıkmadığı süreci kentte, müteahhitlerin başlattığı inşaat boykotu nedeniyle yakın zamanda barınma sorunu en çok konuşulan konu haline gelecek. Deprem de düşünüldüğünde İstanbul’da konut fiyatlarına devletin acil müdahalesinin şart olduğu görülüyor.
İstanbul’da konut fiyatları çığırından çıktı. Son olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faiz indirimin ardından, Türkiye’nin dış dünya ile olumsuz etkileşimi de eklenince 1 ABD Dolar’ı 9.80 seviyesini gördü. Bu durum, konut fiyatlarında fahiş artışların daha da acımasız hale gelmesine neden oldu. TCMB’nin faiz artışını seyreden hafta İstanbul’da semt ve konutun özelliği fark etmeksizin ev fiyatlarına yüzde 15 ile 25 arasında zamlar yapıldı. Bir başka değişle fiyatı 1.000.000 TL olan konutun fiyatı 1.150.000 ile 1.250.000 TL bandına yerleşti.
Bu hesap herkesi şaşırtır
Ardından TCMB’nın faiz indirimi işareti vermesiyle birlikte konuta bu geçen hafta yüzde 10-15 oranında bir zam daha geldi. Böylece 1.150.000 TL’lik konutun fiyatı 1.300.000 TL’ye çıktı. Fakat artış bununla da kalmadı. Kamu bankalarının getirdiği konut faiz indiriminin ardından yüzde 10 tutarında üçüncü bir zam daha geldi. Böylece Ekim ayı başında 1.000.000 TL olan konutun fiyatı Kasım ayında 1.600.000 TL’ye yükselmiş oldu Görünürde yapılan zam yüzde 25 oranınnda olsa da, konutun çıplak fiyatı 1.000.000 TL üzerinden hesaplandığında zam yüzde 60 oranında yükseldi.
Bunu bir başka şekilde hesaplayalım
1 Ekim 2021 tarihinde ABD Dolar’ı 8.88 TL idi.
1 Ekim 2021 tarihinde 1.000.000 TL konut için istenen 112 bin 612 ABD Dolar’ı idi
1 Kasım 2021 tarihinde ABD Dolar’ı 9.54 TL.
1 Kasım’da 112 bin 612 doların TL karşılığı 1.074.318 TL
1 Ekim’de 1.000.000 TL olan konutun fiyatı 1.600.000 TL
Dolar kuru farkı ile konut fiyatının artışı 525.612 TL
Bu hesaba göre, konutunu 112 bin 612 dolar olarak hesaplayan ev sahibinin yapması gereken zam tutarı 74 bin 318 TL idi. Ama yapılan zam tutarı 600 bin TL.
Dolar artışını bahane ederek elde edilen rant tutarı ise 525.612 bin TL. Yani 0 kilometre bir Passat, Kuga yada Octiva otomobil tutarı, psikolojik zam kullanılarak tüketiciden talep ediliyor.
Mülteciler büyük soruna dönüştü
Peki, İstanbul’daki tek sorun fahiş şekilde artan ve devletin seyirci kaldığı konut tutarından mı ibaret?
Önceki gün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, kentte yaşayan mülteci sayısının 2.5 milyon olduğunu dile getirdi.
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ise sayının 1 milyon 179 bin 751 olduğunu söyledi.
Basit bir hesap yapalım
Her evde 4 kişilik bir mülteci ailesinin yaşadığı düşünülürse Başkan İmamoğlu’nun verilerine göre İstanbul’da 625 bin adet konutta sığınmacılar yaşıyor.
Her evde 4 kişilik bir mülteci ailesinin yaşadığı hesabı Vali Yerlikaya’nın verileriyle düşününce ise 294.937 konutta mülteciler ikamet ediyor.
Mültecilerin ikamet ettiği konut sayısının en az 150.000 olduğu düşünüldüğünde ise ortaya bambaşka bir hesap çıkıyor.
Eğer İstanbul’da mülteci bulunmasını engelleyen bir uygulama devreye alınırsa, şu anda konut sıkıntısı yaşayan şehirde 150 bin boş evin satışa ve kiraya çıkması anlamını taşıyor.
Bir başka değişle, ev sahiplerinin ‘Dolar yükseldi’ bahanesi ardında 74 bin değil 600 bin TL olarak fiyatlara yansıttığı konut zamları ve beraberindeki enflasyon ise alaşağı edilebilir.
Deprem tehlikesi kapıda
Öte yandan İstanbul’u bekleyen bir başka büyük tehlike ise deprem.
Bilim insanlarına göre İstanbul’da 7 ve üzerinde 2 depremin yaşanması bekleniyor.
13 ile 20 milyon kişinin ikamet ettiği şehirde bu tür bir depremin olması ile en az 50.000 binanın yıkılması yada hasar görmesi beklenirken, artan inşaat maliyetleri ve arsa payı nedeniyle müteahhitlerin konut yapımını durdurması bir başka sıkıntıyı gözler önüne seriyor.
Özetle, İstanbul’da konut noktasında mültecileri de kapsayan bir çalışma yapılmazsa ve beklenen TCMB faiz indirimleri ve yılbaşı fiyat düzenlemeleri de düşünüldüğünde
10 bin TL bandında maaş alan Doktor, Hakim, Savcı, Polis Müdürü dahil olmak üzere hiçbir orta gelirli konut alamaz hale gelecek.
Halihazırda 5 ile 8 bin TL bandında kira vererek taşınmak zorunda kalanları ise artan kiralar nedeniyle daha zor günler bekleyecek.
O nedenle İstanbul’da oynanan dolar, mülteci ve deprem üzerinden konut kumarının bir an önce çözüm yoluna girmesi gerekiyor.